«وی» به معنای بید و «ویانه» به معنای بیدستان، که گذر زمان آن را به ابیانه تبدیل کرد. منابع موجود دربارۀ این روستا، نتوانستهاند هنوز قدمت زمانی آن را تایید کنند، اما تخمینِ پیشینهٔ ۴۵۰۰ سالۀ آن ، این روستای تاریخی را به یکی از کهنترین زیستگاههای انسانی در حاشیه دشت کویر ایران تبدیل کرده است. آثار و بناهای تاریخیِ موجود در این روستا به دورههای تاریخی ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجاریه برمیگردد.
ابیانه به اعتبار معماری بومی و بناهای تاریخی پُرتنوع و رنگِ سرخاش، ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.